Ανήκει στο χρωματικό γένος
Κλικ εδώ για περισσότερες πληροφορίες
Jan
04
Tag Archives: θεωρία μουσικής
Jan
04
Ήχος πλάγιος του τετάρτου
Dec
04
Δεύτερος ήχος: Θέσεις
Ήχοι Βυζαντινής Μουσικής με μια ματιά
Featured
Διατονικό Γένος
Πρώτος, Τέταρτος, Πλάγιος του Πρώτου, Βαρύς, Πλάγιος του Τετάρτου
Χρωματικό Γένος
Δεύτερος, Πλάγιος του Δευτέρου
Εναρμόνιο Γένος
Τρίτος, Βαρύς
May
26
Ήχος Πλάγιος του Πρώτου
Ανήκει στο διατονικό γένος. Click
May
23
Ήχος Πλάγιος του Δευτέρου
Ανήκει στο χρωματικό γένος και χρησιμοποιεί την σκληρή χρωματική κλίμακα.
May
14
Ήχος Βαρύς
Ανήκει στο εναρμόνιο γένος
ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
Στην Οκτώηχο, σώζονται οι παρακάτω στίχοι που εκφράζουν το ήθος του ήχου:
Οπλιτικής φάλαγγος οικείον μέλος,
ο του βάρους συ κλήσιν ειληφώς φέρεις.
Ήχον τον απλούν, τον βάρους επώνυμον,
ο τους λογισμούς εν βοαίς μισών φιλεί.
Ανδρών δε άσμα δευτερότριτε βρέμεις.
Ων ποικίλος δε, τους απλούς έχεις φίλους.
Δηλαδή: Εσύ που φέρεις την ονομασία του βάρους, έχεις μέλη που θυμίζουν στρατιωτική φάλαγγα. Αυτόν τον ήχο τον απλό, τον επονομαζόμενο βαρύ, ιδιαίτερα αγαπούν όσοι αποστρέφονται τις σκέψεις και έννοιες, που εκφέρονται με φωνές και κραυγές. Άσμα σοβαρό, που αρμόζει σε άνδρες αποδίδεις εσύ με σοβαρότητα, ο δεύτερος εναρμόνιος ήχος μετά τον τρίτο. Κι ενώ έχεις μέλη διάφορα, και εναρμόνια αλλά και διατονικά, εντούτοις φίλοι σου είναι οι απλοί άνθρωποι, που αγαπούν την απλότητα στο μέλος.
Ο βαρύς, όπως και ο τρίτος ήχος, δεν είναι πλούσιος σε μέλη. Ως χαρακτηριστικά μέλη, που ψάλλονται στο βαρύ ήχο αναφέρουμε ενδεικτά παρακάτω: το ζ΄ εωθινό δοξαστικό, το αργό Κεκραγάριο του Ιακώβου, η πεντάφωνος εκ του Ζω δοξολογία, η επτάφωνος εκ του Ζω δοξολογία του Δανιήλ Πρωτοψάλτου, Χερουβικά και Κοινωνικά του Πέτρου και Γρηγορίου, κ.τ.λ.
May
11
Ήχος Πλάγιος του Τετάρτου
Ανήκει στο διατονικό γένος.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ
ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
ΜΕ ΜΟΡΦΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
9/8 10/9 16/15 9/8 9/8 10/9 16/15
ΚΑΤΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟ (κατά τριφωνίαν)
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 9 7 12 9 7 12
ΚΑΤΑ ΦΩΚΑΕΑ
Η Φωκαέας χρησιμοποιεί την ίδια κλίμακα με τον Χρύσανθο
ΚΑΤΑ ΜΙΣΑΗΛΙΔΗ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 11 7 12 12 11 7
ΚΑΤΑ ΠΑΓΑΝΑ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 12 6 12 12 12 6
ΚΑΤΑ ΤΣΙΚΝΟΠΟΥΛΟ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 9 7 12 12 9 7
ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 10 8 12 12 10 8
12 10 8 12 8 14 8
8 14 8 12 12 10 8
ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
Στην Οκτώηχο, σώζονται οι παρακάτω στίχοι που εκφράζουν το ήθος του ήχου:
Ήχων σφραγίς τέταρτε συ των πλαγίων,
ως εν σεαυτώ παν καλόν μέλος φέρων.
Ανευρύνεις συ τους κροτούς των ασμάτων
ήχων κορωνίς ως υπάρχων και τέλος.
Ως άκρον εν φθόγγοις τε και φωνών στάσει
άκρον σε φωνής δις σε καλώ και τέλος.
Δηλαδή: Εσύ ο τέταρτος μεταξύ των πλαγίων, είσαι το επισφράγισμα όλων των ήχων, γιατί στις μελωδίες σου περιλαμβάνεις κάθε τι το ωραίο. Εσύ δίνεις έκταση και ευρύτητα στις ζωηρές φωνές των ασμάτων και είσαι η κορωνίδα και το τέλος όλων των ήχων. Και επειδή κατέχεις τα άκρα σε ό,τι αφορά τους υψηλούς τόνους, αλλά και τις καταλήξεις και τη στάση της φωνής, για το λόγο αυτό σε ονομάζω δυό φορές άκρο της φωνής και τέλος των ήχων.
Στον Πλάγιο του Τετάρτου ανήκουν πολλά μέλη. Μερικά χαρακτηριστικά τροπάρια είναι: “Ω του παραδόξου θαύματος”, “Την σοφίαν και λόγον”, “Το προσταχθέν μυστικώς”. Επίσης πολλά έντεχνα μέλη όπως: το δίχορο αργό μάθημα “Τη υπερμάχω”. Τα Ανοιξαντάρια και το Μακάριος ανήρ, της ακολουθίας του εσπερινού. Το δοξαστικό της Μεγάλης Τρίτης “Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις” του Πέτρου Λαμπαδαρίου, κ.α.
May
09
Ήχος Τέταρτος
May
06
Ήχος Τρίτος
Ανήκει στο εναρμόνιο γένος. Ο συγκεκριμένος ήχος χρησιμοποεί άλλοτε μικτή εναρμόνιο κλίμακα κι άλλοτε αμιγή. Αυτό εξαρτάται από το που τίθεται η εναρμόνιος φθορά. Όταν τίθεται στο φθόγγο Γα, τότε γίνεται εναρμόνιο το βαρύ τετράχορδο της κλίμακας. Όταν τίθεται στο φθόγγο Ζω, γίνεται εναρμόνιο το οξύ τετράχορδο. Εάν, τέλος, τεθεί και στο Γα και στο Ζω, τότε συγκροτείται ολόκληρη εναρμόνια κλίμακα.