Ανήκει στο διατονικό γένος.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ
ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
ΜΕ ΜΟΡΦΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
9/8 10/9 16/15 9/8 9/8 10/9 16/15
ΚΑΤΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟ (κατά τριφωνίαν)
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 9 7 12 9 7 12
ΚΑΤΑ ΦΩΚΑΕΑ
Η Φωκαέας χρησιμοποιεί την ίδια κλίμακα με τον Χρύσανθο
ΚΑΤΑ ΜΙΣΑΗΛΙΔΗ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 11 7 12 12 11 7
ΚΑΤΑ ΠΑΓΑΝΑ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 12 6 12 12 12 6
ΚΑΤΑ ΤΣΙΚΝΟΠΟΥΛΟ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 9 7 12 12 9 7
ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄
12 10 8 12 12 10 8
12 10 8 12 8 14 8
8 14 8 12 12 10 8
ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
Στην Οκτώηχο, σώζονται οι παρακάτω στίχοι που εκφράζουν το ήθος του ήχου:
Ήχων σφραγίς τέταρτε συ των πλαγίων,
ως εν σεαυτώ παν καλόν μέλος φέρων.
Ανευρύνεις συ τους κροτούς των ασμάτων
ήχων κορωνίς ως υπάρχων και τέλος.
Ως άκρον εν φθόγγοις τε και φωνών στάσει
άκρον σε φωνής δις σε καλώ και τέλος.
Δηλαδή: Εσύ ο τέταρτος μεταξύ των πλαγίων, είσαι το επισφράγισμα όλων των ήχων, γιατί στις μελωδίες σου περιλαμβάνεις κάθε τι το ωραίο. Εσύ δίνεις έκταση και ευρύτητα στις ζωηρές φωνές των ασμάτων και είσαι η κορωνίδα και το τέλος όλων των ήχων. Και επειδή κατέχεις τα άκρα σε ό,τι αφορά τους υψηλούς τόνους, αλλά και τις καταλήξεις και τη στάση της φωνής, για το λόγο αυτό σε ονομάζω δυό φορές άκρο της φωνής και τέλος των ήχων.
Στον Πλάγιο του Τετάρτου ανήκουν πολλά μέλη. Μερικά χαρακτηριστικά τροπάρια είναι: “Ω του παραδόξου θαύματος”, “Την σοφίαν και λόγον”, “Το προσταχθέν μυστικώς”. Επίσης πολλά έντεχνα μέλη όπως: το δίχορο αργό μάθημα “Τη υπερμάχω”. Τα Ανοιξαντάρια και το Μακάριος ανήρ, της ακολουθίας του εσπερινού. Το δοξαστικό της Μεγάλης Τρίτης “Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις” του Πέτρου Λαμπαδαρίου, κ.α.
Ο πλάγιος του τετάρτου χρησιμοποιεί τη διατονική κλίμακα εκ του Νη. Μερικές φορές χρησιμοποιεί και μικτή κλίμακα. Στο χαμηλό τετράχορδο διατονική, στο υψηλό χρωματική και αντίστροφα.
Βλέπε στις δύο τελευταίες περιπτώσεις των κλιμάκων του ήχου
Pingback: ΗΧΟΙ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ (MAQAM) | Byzantine Music Electroacoustic Music